Από το 2015 και μετά, η αριστερά στη χώρα μας αποτελεί μια τρισδιάστατη έννοια. Αν επιχειρήσουμε να προσδιορίσουμε αυτές τις τρεις διαστάσεις, τότε μπορούμε να διακρίνουμε τη ριζοσπαστική αριστερά (στην οποία δίνουν υπόσταση κόμματα όπως το ΜέΡΑ25, η ΛΑΕ, η ΑΝΤΑΡΣΥΑ), την προοδευτική αριστερά του ΣΥΡΙΖΑ και τη συντηρητική, ασφαλή, παραδοσιακή αριστερά του ΚΚΕ.
Η λογική ότι τίποτα δεν μπορεί να αλλάξει αν δεν επικρατήσει πρώτα ο απόλυτος σοσιαλισμός είναι μια πολύ ασφαλής συνθήκη για να αντιδράς χωρίς να υφίστασαι επιπτώσεις. Γι' αυτό και το ΚΚΕ αποτελεί τα τελευταία χρόνια ένα ασφαλές ιδεολογικό και ψυχολογικό καταφύγιο, αντίστοιχο με αυτό της Νέας Δημοκρατίας. Μέσα από το ένα αντιδράς χωρίς επιπτώσεις και χωρίς καμία ευθύνη και προοπτική διακυβέρνησης και μέσα στο άλλο ακολουθείς χωρίς επιπτώσεις, αφού συντάσσεται με την υπάρχουσα διακυβέρνηση.
Η προοδευτική αριστερά του ΣΥΡΙΖΑ επέλεξε άλλη τακτική. Σκέφτηκε ότι για να φέρει την πρόοδο πρέπει να κυβερνήσει κι έτσι, η κυβερνησιμότητα έγινε ο αυτοσκοπός του. Οραματίστηκε τη μεγάλη αριστερά χωρίς να υπάρχει όμως η ανάλογη εκλογική βάση. Και όσο δεν της έβγαιναν τα ποσοστά, τόσο δεξιότερα ανοιγόταν, προσπαθώντας να εγκατασταθεί σε έναν χώρο που δεν της ανήκε. Το αποτέλεσμα ήταν να χάσει διπλά: και τις ψήφους και την ιδεολογία της.
Σε μια τρίτη διάσταση, τα κόμματα της ριζοσπαστικής αριστεράς επέλεξαν να πουν την ωμή αλήθεια. Υποστήριξαν επιθετικά τις θέσεις τους, χωρίς περιστροφές, χωρίς στρογγυλεύσεις και χωρίς εκπτώσεις. Μετωπική σύγκρουση, ρήξη και ανατροπή ήταν τα βασικά τους συνθήματα, χωρίς ωστόσο να μπορούν να αφουγκραστούν πόσες και πόσοι ήταν αυτοί που ήταν έτοιμοι γι' αυτή τη ρήξη και πόσοι ήταν αυτοί που ήθελαν να είναι όλα αλλιώς. Πρόσφατο χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η αποστομωτική απάντηση του "ενάλιου" σερβιτόρου. Δεν μπορείς να επιμένεις να σώσεις κάποιον που δεν θέλει να σωθεί ή - ακόμη χειρότερα - που δεν αντιλαμβάνεται καν την ανάγκη να σωθεί. Ως μέρος αυτής της αριστεράς μπορώ να πω ότι στη μικρή εικόνα είχαμε δίκιο, καθώς ήμασταν απόλυτα συνεπείς με την ιδεολογία μας, τόσο έξω στον δρόμο, όσο και μέσα στη Βουλή. Στη μεγάλη εικόνα όμως, η στάση μας αυτή προκάλεσε φόβο και δημιούργησε ανασφάλεια.
Στα σεμινάρια διαχείρισης κρίσεων μαθαίνει κανείς ότι, αν θέλει να αντιμετωπίσει ανώδυνα μια κρίση, πρέπει να προσεγγίσει τον μέσο όρο. Να κάνει δηλαδή, αυτό που κάνουν οι περισσότεροι. Στην προκειμένη περίπτωση, να ψηφίσει αυτό που ψηφίζουν οι περισσότεροι. Από το 2015 και μετά, οι προοδευτικοί πολίτες - και εν δυνάμει ψηφοφόροι της αριστεράς - εκτός από τις απανωτές κρίσεις των τελευταίων ετών, είχαν να αντιμετωπίσουν και την κρίση της ίδιας της αριστεράς. Βρέθηκαν ανάμεσα στο όχι που έγινε ναι, στα μνημόνια που δεν καταργήθηκαν, στην ελπίδα που χάθηκε και στον σοσιαλισμό που δεν έρχεται. Από τότε ακόμη, ένα μεγάλο μέρος των προοδευτικών ψηφοφόρων, προκειμένου να αντιμετωπίσει την κρίση, επέλεξε να πάει με τους πολλούς, να προσεγγίσει δηλαδή τον μέσο όρο, της ευρωπαϊκής πολιτικής τότε και της κυβερνητικής πολιτικής σήμερα.
Στις εκλογές του 2023 η κρίση της αριστεράς κορυφώθηκε με τις αυστηρές διαχωριστικές γραμμές που η ίδια έβαλε ανάμεσά της και με την άρνηση οποιασδήποτε μεταξύ τους συνεργασίας. Ο εξαντλημένος, από τις απανωτές κρίσεις, κόσμος είχε ανάγκη να πλησιάσει ακόμη περισσότερο αυτόν τον μέσο όρο, δηλαδή την απόλυτη σύγκλιση με την ισχύουσα ευρωπαϊκή πολιτική, την οποία στην χώρα μας, αυτό το διάστημα τουλάχιστον, την εκφράζει καλύτερα η ΝΔ, με αναπληρωματικό το ΠΑΣΟΚ. Τα κριτήρια του κόσμου αυτού ήταν περισσότερο ψυχολογικά και ανεξάρτητα από πρόσωπα. Δεν ήταν προσωπική η νίκη του Μητσοτάκη, ούτε προσωπική η ήττα του Τσίπρα. Δεν ανέβασε ο Κουτσούμπας τα ποσοστά του ΚΚΕ, ούτε ο Ανδρουλάκης του ΠΑΣΟΚ, ούτε και ευθύνεται ο Βαρουφάκης που δεν μπήκε το ΜέΡΑ25 στη Βουλή. Ακόμη και τα κόμματα της ακροδεξιάς (Ελληνική Λύση, Νίκη, Σπαρτιάτες) τις ίδιες ψήφους θα έπαιρναν, ακόμη και με άλλα πρόσωπα στην ηγεσία τους. Μοναδική ίσως εξαίρεση αποτελεί η Πλεύση Ελευθερίας, όπου ο κόσμος ψήφισε Ζωή χωρίς να ξέρει τι ακριβώς ψηφίζει.
Γι' αυτό και η παραίτηση Τσίπρα δεν έχει να προσφέρει, αυτή καθ' αυτή, καμία προοπτική για την αναγέννηση του ΣΥΡΙΖΑ και της αριστεράς γενικότερα. Το ζητούμενο για την αριστερά είναι να καταφέρει να διαμορφώσει έναν διαφορετικό πολιτικό χαρακτήρα, να αρθρώσει έναν διαφορετικό πολιτικό λόγο, να κατανοήσει την ψυχολογία του κόσμου και να προτείνει λύσεις, που δεν θα είναι παραδοσιακά ανεφάρμοστες, δεν θα είναι προοδευτικά ασυνεπείς και δεν θα είναι ριζοσπαστικά ανασφαλείς.
Όλες οι αριστερές δυνάμεις κάναμε τα λάθη μας και καμία τέτοια δύναμη δεν δικαιούται να οικειοποιείται τον χαρακτηρισμό του αριστερού για τον εαυτό της και να τον αρνείται για τις άλλες. Ο χώρος της αριστεράς μπορεί να είναι τρισδιάστατος αλλά οφείλει να είναι ενιαίος. Είναι πλέον και εκλογικά αποτυπωμένη η ανάγκη να παραμερίσουμε τις μεταξύ μας διαχωριστικές γραμμές και τον διχαστικό μας λόγο και να διαμορφώσουμε από κοινού τη νέα μας συνισταμένη. Να πιάσουμε το νήμα από την αρχή. Όχι από κει που το αφήσαμε αλλά από εκεί που μπορεί να το πιάσει και ο προοδευτικός κόσμος.
Γιώργος Ρουμελιώτης Μέλος ΚΕ ΜέΡΑ25
https://www.efsyn.gr/stiles/apopseis/397342_i-trisdiastati-aristera-kai-i-koini-mas-synistameni
